San Xoán

En Galicia hai unha morea de festas e de costumes, así como de supersticións, pero a min a festa que máis me gusta dentro das que hai (o Magosto, a Matanza, o Entroido, Os Maios, A Rapa das Bestas…) é San Xoán.

A festa de San Xoán está intimamente ligada ó ciclo solar. A terra, no seu percorrido ó redor do sol marca dous períodos ben diferenciados: un no que predomina a escuridade, a noite, no solsticio de inverno, e o outro marcado pola luz e o día, o solsticio de verán. Este é o momento do trunfo do sol e nós celebramos este feito coa festividade de San Xoán. Xa no mundo celta se abría o inicio da estación clara do ano, do universo diurno e do florecemento da vexetación coa festa de beltaine (o brillante), a festa do lume e dos druídas. Entón apagábanse os lumes na casa para ser revividos polo novo lume druídico. A festa non coincide exactamente co astronómico, senón que ten lugar unhas datas despois. A festa celébrase a noite do 23 ó 24 de xuño. Día de san Xoán e catro días despois do solsticio de verán. San Xoán marca deste xeito, o inicio da tempada de traballo no campo e coincide, no mundo cristián, coa festividade de San Xoán Bautista. A festa de san Xoán vai unida ó sol, pero tamén está ligada a outros elementos moi importantes como son a auga, o lume e a maxia.

O LUME

Acéndense lumeiras que son as protagonistas auténticas da noite de San Xoán, e arredor delas transcorre a festa. Son moitos e variados os nomes que reciben: fogueiras, cacharelas, lumeiras, luminarias, etc. Arredor da fogueira comeza a festa, con bailes dos mozos e mozas que xiran ó seu redor. Tamén é costume saltar por riba do lume. Saltar o lume equivale a unha forma de liberación de todo mal, é bo contra o feitizo, o meigallo ou mal de ollo; é unha forma de queimar os males ou de espantalos. O lume non só prevén, senón que tamén ten propiedades curativas; doenzas en xeral ou enfermidades da infancia poden ter solución nesta festividade.

A AUGA

A auga, como o lume desempeña un papel simbólico-ritual na festa do San Xoán. A aparición de ambos elementos en harmonía, pese a súa aparente incompatibilidade, foi xa xustificada na antigüidade, en función de que ambos son fundamentais para o mantemento da vida. En xeral tódalas augas, agás as do mar, vencéllanse ó feminino; asociándose en moitas lendas a auga á muller. Normalmente, a auga utilízase na noite e amañecida do San Xoán para rituais purificadores relacionados co lavado do corpo. O orballo cobra relevancia por estar asociado ó mundo vexetal e dise que é bon para previr de males ó gando. 

Ron Ninón Janeiro Schneider  Am Kolke

Alumno de 1ºBac. C